Nghề báo châu Á và những bất trắc
Thiết lập từ năm 1991, ngày 3-5 được UNESCO lấy làm ngày Tự do báo chí thế
giới (World Press Freedom).
Trong bài diễn văn đọc nhân sự kiện năm nay, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kofi
Annan viết:
"Thông tin, chắc chắn, là nguồn gốc của sức mạnh. Những ai được tiếp cận với
phương tiện truyền thông tự do và độc lập có nhiều lựa chọn hơn, có được thông
tin họ cần để tận dụng chúng."
"Ngày Tự do báo chí thế giới là sự nhắc nhở quan trọng về cống hiến của các
phóng viên trong thời đại thông tin, đặc biệt trong việc bảo vệ nhân quyền và
khuyến khích phát triển."
Tại châu Á, theo đánh giá của Freedom House, tổ chức hoạt động vì dân chủ có trụ
sở ở Washington, chỉ có 7% dân số vùng châu Á Thái Bình Dương được tiếp cận
với ''báo chí tự do''.
Trong 39 nước châu Á được khảo sát, có 17 nước được cho là có báo chí tự do,
nhưng đa số lại là các nước nhỏ như Palau, Tuvalu, Samoa.
Nói về các nước lớn hơn, chỉ có Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan, Australia và New
Zealand được xếp hạng có báo chí tự do. Đây là đánh giá dựa trên các sức ép pháp
lý, chính trị và kinh tế đối với truyền thông.
Philippines
Kể từ sự sụp đổ của chế độ Marcos, đã có 44 nhà báo bị giết.
Đây là số liệu của Trung tâm vì tự do và trách nhiệm truyền thông, đặt trụ sở ở
Manila.
Freedom House xếp hạng tự do báo chí
Brunei - 161
Campuchia - 127
Indonesia - 117
Lào - 179
Malaysia - 154
Miến Điện - 190
Philippines - 75
Singapore - 135
Thái Lan - 88
Việt Nam - 179
Năm ngoái, tổng thống Gloria Arroyo ra giải thưởng một triệu peso cho việc bắt
giữ những kẻ giết nhà báo từ năm 1998 đến 2003, nhưng đến nay chưa có ai nhận
tiền thưởng.
Nếu trong thời Marcos, bất kì ai chỉ trích chế độ đều là mục tiêu nguy hiểm, thì
nay các phóng viên cấp tỉnh lại dễ bị uy hiếp.
Trả lời phỏng vấn hãng tin AFP, Jose Abueva, giám đốc trung tâm vì tự do và
trách nhiệm truyền thông, nói con số phóng viên thiệt mạng từ khi sự ra đi của
Macos thật ''gây sốc.''
"Nhưng chúng ta cần đặt điều này trong văn cảnh rộng hơn. Có một sự khác biệt
lớn giữa hôm nay và thời Marcos."
"Dưới thời Marcos, không có tự do báo chí...Ngày nay, chúng tôi có một đất nước
trong gọng kìm nổi dậy ở thôn quê, nơi các phóng viên có thể bị uy hiếp bởi các
chính trị gia địa phương, lãnh chúa, người cộng sản và Hồi giáo."
Indonesia
Sự chấm dứt 32 năm cầm quyền của tổng thống Suharto năm 1998 mở đường cho
truyền thông tự do hơn. Nhưng những hạn chế gần đây tại tỉnh Aceh gây nên lo
ngại.
Tình hình Aceh tạo nên hạn chế cho nhà báo
Tháng Năm 2003, chính phủ áp đặt thiết quân luật ở Aceh và tấn công quân nổi
dậy. Theo quy định, các phóng viên nước ngoài chỉ có thể tự do đi lại trong các
thành phố chính.
Các phóng viên địa phương cũng chịu quy định của thiết quân luật cấm phóng
viên trích dẫn từ quân nổi dậy.
Campuchia
Mặc dù luật lệ ở đây có vẻ dần dần nới lỏng cho các phóng viên, nhiều người vẫn
thấy thực thi tự kiểm duyệt là cần thiết.
Tháng Mười năm ngoái, Hiệp hội quốc tế các nhà báo cáo buộc thủ tướng Hun
Sen tạo nên ''không khí sợ hãi'' sau việc xảy ra án mạng với một phóng viên thân
đảng FUNCINPEC.
Các phóng viên Mom Sonando và In Chan Sivutha bị bắt vì khích động các cuộc
hỗn loạn bài Thái năm 2003. Việc bắt giữ bị các nhóm nhân quyền lên án, trong
lúc đài phát thanh độc lập duy nhất ở Campuchia bị đóng cửa
Tiêu đề: Nghề báo châu Á và những bất trắc 
Thu Aug 19, 2010 10:42 pm
